پرانا : نیروی حیات کیهانی (Prana: the Universal Life Force)

Prana: the Universal Life Force

Swami Satyananda Saraswati, Zinal, Switzerland, September 1981

ترجمه :فاطمه سیگارچی

در بدن فیزیکی ما دو نوع انرژی داریم. یکی به نام پرانا و دیگری به عنوان ذهن یا آگاهی شناخته می‌شود. یعنی در هر اندام بدن باید دو کانال تامین انرژی وجود داشته باشد. فیزیولوژی مدرن دو نوع سیستم عصبی را توصیف می‌کند – سمپاتیک و پاراسمپاتیک، و این دو سیستم عصبی در هر یک از اعضای بدن به هم مرتبط هستند. به همین ترتیب، هر اندامی با انرژی پرانا و انرژی ذهن تامین می‌شود.

در یوگا، مفهوم پرانا بسیار علمی است.

وقتی از پرانا صحبت می کنیم، منظورمان نفس، هوا یا اکسیژن نیست. به طور دقیق و علمی، پرانا به معنای نیروی اصلی حیات است.
پرانا یک کلمه سانسکریت است که از هجاهای pra و an ساخته شده است. «A» به معنای حرکت و «pra» پیشوندی به معنای ثابت است. بنابراین، پرانا به معنای حرکت ثابت است. این حرکت دائمی به محض اینکه در رحم مادر باردار می‌شود در انسان شروع می‌شود. بنابراین پرانا نوعی انرژی است که مسئول حیات، گرما و نگهداری بدن است.

🕉️ نادی ها، چاکراها و توزیع پرانا:

بر اساس یوگا، تانترا و علم کندالینی، پرانا می‌بایست از پینگالا نادی سرچشمه بگیرد.

در قالب طناب نخاعی، سه کانال وجود دارند که در یوگا به آن‌ها نادی اطلاق می‌شود. یکی آیدا، دیگری پینگالا و سومی سوشومنا نام دارد. نادی آیدا نشان‌دهنده انرژی ذهنی، پینگالا نشان‌دهنده پرانا یا انرژی پرانیک و سوشومنا نشان‌دهنده روح یا آگاهی معنوی است. این سه نادی از چاکرای مولادهارا که در پرینه یا دهانه رحم قرار دارد سرچشمه می‌گیرند.

پینگالا نادی از مولادهارا به سمت راست جریان دارد و در مسیر حرکتش به سمت بالا تا آجنا ، در هر چاکرا با آیدا تلاقی دارد.

شش چاکرا وجود دارد که پینگالا نادی از آنها عبور می‌کند.

• اولین چاکرا مولادهارا است که از آن سرچشمه می‌گیرد.
• دومی سوادیستانا است که در آن نادی به سمت چپ عبور می‌کند.
• سومین چاکرا مانیپورا است که در آن نادی به سمت راست عبور می‌کند.
• چهارمی آناهاتا است که نادی به سمت چپ عبور می کند.
• پنجمی ویشودی است که نادی به سمت راست می گذرد.
• ششمین آن آجنا است که نادی از سمت راست خاتمه می یابد.

به طور مشابه، نادی آیدا نیز در هر چاکرا از پینگالا عبور می‌کند اما به ترتیب معکوس.

هر جویای حقیقی یوگا باید درک روشنی از مسیر این سه نادی اصلی داشته باشد.

پینگالا نادی کانال توزیع پرانا در بدن است و از هر چاکرا پراناها به هر اندام بدن توزیع می‌گردد . از سوادیستانا انرژی پرانیک به دستگاه تناسلی-ادراری توزیع می‌شود. چاکرای مانیپورا پرانا را به سیستم گوارشی و چاکرای آناهاتا سیستم تنفسی و قلبی عروقی را تامین می‌کند. از ویشودی، توزیع به گوش، چشم، بینی و گلو صورت می‌گیرد و چاکرای آجنا توزیع‌کننده انرژی‌ای است که مغز انسان از طریق آن تغذیه می‌شود.

🕉️ سوخت زندگی

پرانا صرفاً یک مفهوم فلسفی نیست، بلکه به تمام معنا یک ماده فیزیکی است. همانطور که امواج رادیواکتیو یا الکترومغناطیسی با وجود اینکه ما نمی‌توانیم آنها را ببینیم وجود دارند، به همین ترتیب، در این بدن فیزیکی، امواج پرانیک و میدان پرانیک وجود دارد.

هم اکنون، هر یک از ما مقدار مشخصی پرانا در بدن فیزیکی خود دارد و از آن در طول فعالیت‌های روزانه خود در زندگی استفاده می کند. هنگامی که پرانای ما کاهش می‌یابد، بیماری شروع می‌شود، و زمانی که پرانا بمقدار زیاد داشته باشیم، همه اعضای بدن در سلامت کامل هستند. اگر پرانا بیش از حد داشته باشیم، می‌تواند برای شفا یا خاصیت مغناطیسی به دیگران منتقل شود.

پرانای درونی را می‌توان با تمرین پرانایاما تحریک کرد و در نتیجه به مقدار بیشتری افزایش داد.

مغز به حداکثر پرانا نیاز دارد و برای تمرین مدیتیشن نیاز به میزان افزایش یافته‌ای از پرانا دارد. به همین دلیل است که ما قبل از شروع مراقبه، تمرین پرانایاما می‌کنیم. اگر نتوانیم سوخت پرانیک زیادی به مغز برسانیم، ذهن بسیار ناآرام و پریشان می‌شود.

هنگامی که مغز مقدار ناکافی از پرانا دریافت می‌کند، شما از افسردگی عصبی یا فروپاشی عصبی رنج می‌برید. بعد تمام بدن عرق می‌کند، در هر عضوی لرزه وجود دارد، نمی‌توانید بایستید، ذهن شما بی‌ثبات است و مدام به افکار منفی فکر می‌کنید. شما حتی نمی‌توانید بخوابید و نمی‌خواهید صحبت یا فکر کنید. این حالت نشان می‌دهد که مغز مقدار بسیار کمی پرانا دریافت می‌کند.

🕉️ افزایش پرانا

شما نباید فکر کنید که فقط با کمی تمرین پرانایاما پرانای زیادی به مغز می‌فرستید. فرآیند تامین و جذب پرانا در مغز بسیار پیچیده است. مغز ابزار ظریفی است و تنها با شکل ظریف پرانا می‌توان آن را غنی کرد و نه با فرم زمخت. بنابراین، وقتی پرانایاما را تمرین می‌کنید، باید پرانا را به یک نیروی ظریف تبدیل کنید.

نفس عمیق به تنهایی برای تحریک پرانا کافی نیست. با تنفس عمیق، سیستم تنفسی و گردش خون خود را تحریک می‌کنید اما اگر می‌توانستید در آن زمان مغز را بررسی کنید، می‌دیدید که کمترین تأثیر را پذیرفته. با این حال، همانطور که توسط مطالعات علمی نشان داده شده است، هنگامی که پرانایاما را با تمرکز تمرین می‌کنید، امواج مغزی دستخوش تغییر قابل توجهی می‌شوند و سیستم لیمبیک ( مجموعه‌ای از ساختارهای مغزی است که نقش محوری در پردازش احساسات، رفتار و حافظه بلندمدت ایفا می‌کند) نیز به طور مثبت تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

🕉️ تنفس آگاهانه و ناخودآگاه

مغز را می‌توان به دو قسمت تقسیم کرد:

• مغز قدامی(جلویی)
• مغز خلفی.

مغز خلفی مغز غریزی است که ما از طریق تناسخ‌های حیوانات به ارث برده‌ایم. مغز قدامی محل آگاهی کامل است. هنگامی که شما بدون آگاهی نفس می‌کشید، نفس در مغز خلفی ثبت می‌شود اما زمانی که شما آگاه باشید که در حال تنفس هستید و آگاهانه شاهد کل فرآیند هستید، آنگاه توسط مغز آگاه، مغز قدامی، ثبت می‌شود.

به نظر می‌رسد این تفاوت بسیار ساده باشد اما تأثیر آن بسیار فوق‌العاده است. در طول زندگی، شما ناخودآگاه نفس می‌کشید، درست مانند حیوانات، کودکان و بسیاری از مردم، به جز تعداد معدودی که شروع به تمرین یوگا کرده‌اند.

اکنون، در هر مورد، جریان پرانیک در مغز خلفی مانند یک کامپیوتر ثبت می‌شود. لحظه‌ای که از تنفس خود آگاه می‌شوید و شروع به هدایت و کنترل نفس به روش خاصی می‌کنید، بلافاصله مغز قدامی تأثیر را ثبت می‌کند. این حقیقت با آزمایشات علمی آشکار شده و ما را به نتیجه زیر رسانده است. تنفس آگاهانه تأثیری کاملاً متفاوت بر مغز نسبت به تنفس ناخودآگاه دارد. از طریق تنفس ناخودآگاه ما قطعاً می‌توانیم کل بدن را با پرانا تغذیه کنیم اما نمی‌توانیم پرانای کافی برای تکامل و رشد مغز را تامین کنیم.

🕉️ هدایت پرانا به مغز

برای تسکین بیماری‌های مغز، به منظور توسعه ظرفیت‌های نهفته مغز یا آغاز تکامل مغز، نمی‌توانیم فقط به نحوه تنفس خود در گذشته متکی باشیم. دقیقاً به همین دلیل است که اشکال مختلف پرانایاما تمرین می‌شود.

وقتی پرانایاما را تمرین می‌کنید، پراناها در قسمت پایینی بدن تحریک می‌شوند، اما باید وسیله‌ای برای بالا بردن انرژی پرانیک داشته باشید. به نوعی، شما باید یک نیروی منفی ایجاد کنید که انرژی پرانیک را از طریق نخاع به سمت بالا سوق دهد. به همین دلیل پرانایاما باید با هماهنگی بانداهای خاص تمرین شود. سه باندا که در تمرین پرانایاما گنجانده شده‌اند عبارتند از جالاندرا باندا، اودیانا باندا و مولا باندا. آنها نیروی منفی ایجاد می‌کنند مانند نیروی بیرون راندنی که برای استخراج آب از چاه استفاده می‌شود. برای پمپاژ آب از دو نیرو استفاده می‌شود – نیروی مکش و نیروی بیرون راندن. وقتی پرانایاما را با باندا تمرین می‌کنیم، یک نیروی بیرونی را وارد عمل می‌کنیم.

بنابراین، از طریق پرانایاما شما پرانا را در ناحیه تحتانی بدن تولید می‌کنید، سپس برای هدایت آن به مغز ابتدا باید مولا باندا، سپس اودیانا باندا و در نهایت جالاندرا باندا را تمرین کنید.

مولا باندا انقباض پرینه، اودیانا باندا انقباض عضلات شکم و جالاندرا باندا قفل شدن چانه در برابر جناغ است. سپس پرانا با کمک سیستم گردش خون ظریف به مغز هدایت می‌شود.

شبکه رگ‌هایی که خون از طریق آن‌ها به گردش در می‌آید، فقط آرایه‌ای از لوله‌های توخالی نیست. بلکه یک تولیدکننده و توزیع‌کننده پرانا نیز هست. این رگ ها با گردش خون در سراسر بدن شارژ و قطبی می‌شوند. گویی تمام شبکه گردش خون شریانی و وریدی مغناطیسی می‌شوند. جریان خون در رگ‌ها نیروی بیومغناطیسی ایجاد می‌کند، درست همانطور که جریان نیرومند آب برای تولید برق آبی استفاده می‌شود. این‌گونه است که پرانا شاکتی قادر است حتی در دوردست‌ترین سلول‌ها و بافت‌های بدن نفوذ کرده و زندگی ببخشد.

در شرایط عادی میزان خاصی از پرانا در گردش است و این مسئول سطح فعلی سلامتی ما است. با این حال، اهمیت پرانایاما این است که ما را قادر می‌سازد تا آگاهانه ولتاژ بالاتری از پرانا تولید کنیم و این میزان بیشتر پرانا می‌تواند سپس از طریق رگ‌های خونی مغز و مایع مغزی نخاعی که در گردش هستند و مراکز خواب مغز را آبیاری می‌کنند، به مراکز بالاتر مغز هدایت شود.

به این ترتیب، پرانایاما واقعیت، تجربه و بعد بالاتری را برای تمرین‌کننده خود به ارمغان می‌آورد. با فعال کردن و بیدار کردن مراکز خفته و ظرفیت‌های نیمکره چپ و راست مغز در حال تکامل، سطح هوشیاری را افزایش می‌دهد.

اکنون، وسیله دیگری برای هدایت پرانا به قسمت جلویی مغز، تمرین شامباوی مودرا است.

شامباوی مودرا مردمک چشم را در نقطه بین دو ابرو متمرکز می‌کند. این عمل به عنوان خیره شدن در مرکز ابرو نیز شناخته می‌شود. وقتی شامباوی مودرا را تمرین می‌کنید، پراناها به زور مکیده می‌شوند تا ناحیه پیشانی مغز را آبیاری کنند.

🕉️ جوانسازی مغز

برای اینکه مغز را با پرانای کافی شارژ کنید، باید پرانایاما را بسیار منظم تمرین کنید. پرانایاما فقط مربوط به دم و بازدم به روشی خاص نیست. کومباکا، احتباس نفس، تعریف واقعی پرانایاما است. دم و بازدم فقط یک فرآیند است. در تمام متون باستانی یوگا، کومباکا بسیار مورد ستایش قرار گرفته است و امروزه دانشمندان آنچه را که متون ادعا کرده اند تصدیق می‌کنند.

احتباس نفس در دو نقطه انجام می‌شود. اولاً وقتی ریه‌های خود را پر کردید، نفس را در داخل حبس می کنید (حبس دم) و ثانیاً وقتی ریه‌های خود را خالی می‌کنید، نفس را بیرون نگه می‌دارید (حبس بازدم) . هر دو شکل کومباکا مهم هستند و آنقدر قدرتمند هستند که می‌توانند کل مغز را به طور کامل جوان کنند.

🕉️ پرانا ویدیا

به منظور توسعه پرانا شاکتی، شیوه‌های خاصی در بسیاری از نقاط جهان فرموله شده است. در هند، اجداد ما علم پرانا را توسعه دادند که ما آن را پرانا ویدیا می‌نامیم. این یک علم بسیار قدیمی و مؤثر است که امروزه نیز در هند انجام می‌شود.

برخی از افراد با پرانای اضافی متولد می‌شوند و می‌توانند آن پرانا را از بدن به افراد دیگر منتقل کنند. اگرچه ممکن است پرانای کافی برای انجام این کار نداشته باشید، قطعاً می‌توانید پرانای خود را بیدار کنید و آن را به هر قسمت از بدن که نیاز دارد هدایت کنید. هر جا که بیماری در بدن رخ دهد، کمبود پرانا وجود دارد. اگر بتوانید پرانای بیشتری را به آن قسمت از بدن بدهید، روند بهبودی سریع‌تر می‌شود.

من یک تمرین پرانا ویدیا را توضیح خواهم داد که خیلی سخت نیست. هنگام تمرین پرانایاما، پینگالا نادی را در نخاع مجسم کنید. همانطور که دم می‌گیرید، ساختار پینگالا را دنبال کنید و احساس کنید پرانا از هر چاکرا عبور می‌کند و در نهایت در چاکرای آجنا ادغام می‌شود. به همین ترتیب، پایین آمدن پرانا را در داخل پینگالا نادی احساس کنید. رنگ پینگالا قرمز است. بنابراین هنگام دم و بازدم، نفس کشیدن را در مسیر قرمز تصور کنید. در پایان هر دم، کومباکا را در چاکرای آجنا تمرین کنید.

برای تمرین این صعود و نزول پرانا، باید اوجایی پرانایاما را کامل کنید. ارسال پرانا را از طریق پینگالا نادی 40 بار به سمت بالا و پایین نخاع تمرین کنید. سپس شروع به توزیع پرانا از چاکرای آجنا با بازدم کنید. می‌توانید آن را به هر قسمتی از بدن که انتخاب کردید ارسال کنید. اگر در انگشتان یا پاها یا هر قسمت دیگری از بدن مشکلی وجود دارد، شروع به ارسال پرانا از چاکرای آجنا کنید. چه با کمک نفس یا با کمک ذهن، سعی کنید پرانای خود را به قسمت آسیب دیده بدن هل دهید. خیلی زود متوجه خواهید شد که شفا در حال وقوع است.

🕉️ اتحاد با پرانای کیهانی

پرانا نه تنها نیروی حیاتی است، بلکه یک نیروی شفابخش بسیار قوی در بدن است که حتی می‌تواند سخت‌ترین مشکلات جسمی را ریشه‌کن کند. علاوه بر این، پرانای درون ما بخشی از پرانای کیهانی است. من الان در مورد یون‌های مثبت و منفی صحبت نمی‌کنم، من از یک ماده متافیزیکی صحبت می‌کنم. این پرانای کیهانی نامیده می‌شود و پرانای شما بخشی از آن است. اگر بتوانید خود را با پرانای کیهانی متحد کنید، می‌توانید هر زمان که نیاز داشتید مقدار مورد نیاز پرانا را جذب کنید.

برای اینکه خودتان را با این پرانای جهانی هماهنگ کنید، باید بتوانید به حالت مراقبه‌ای بالایی برسید. وقتی نفس را کنترل می‌کنید، ذهن نیز کنترل می‌شود و آگاهی متمرکز می‌شود. این آگاهی متمرکز شده در مرکز بین دو ابرو که نقطه تمرکز به عنوان نور دیده می‌شود درک می‌شود. شدت نور افزایش می‌یابد و بزرگتر و بزرگتر می‌شود تا جایی که کاملاً آگاهی شما را در برمی‌گیرد. سپس در اطراف شما روشنایی وجود دارد، و در این مرحله می‌توانید خود را با پرانای جهانی متصل کنید.

برای ما بسیار دشوار است که خود را با پرانای جهانی هماهنگ کنیم زیرا آگاهی ما بسیار محدود است. بیشتر ما فقط تنفس عمیق را بلدیم و فکر می‌کنیم با پنجاه تا صد بار نفس کشیدن عمیق، بیشتر و بیشتر به شاکتی دست خواهیم یافت. البته ما این کار را می‌کنیم، اما ما به شکل ظریف‌تری از پرانا شاکتی نیاز داریم که بتوان از آن برای بیداری مغز استفاده کرد.

در سرتاسر بدن شما یک میدان پرانیک وجود دارد که به نام پرانامایا کوشا شناخته می‌شود. شما باید بدانید که چگونه این پرانامایا کوشا را با پرانای جهانی کوک کنید. پرانامایا کوشا شما را می‌توان با تمرین صحیح پرانایاما، با روزه گرفتن یا خوردن درست و با کامل کردن مراقبه در مرکز بین دو ابرو بیدار کرد. سپس، هنگامی که شما قادر به دیدن آن نور بزرگ فراگیر هستید، به واسطه (مدیوم یا پذیرنده) پرانای جهانی تبدیل می‌شوید. پس از آن، می‌توانید این پرانا را بین کسانی که کمبود دارند توزیع کنید.

Prana: the Universal Life Force

Swami Satyananda Saraswati, Zinal, Switzerland, September 1981